ONYO LA RAIS WA SUDAN KUSINI KWA KIONGOZI WA WAASI

Rais wa Sudan Kusini amemuonya Riek Machar kiongozi wa waasi wa nchi hiyo na kumtaka ajiweke kando na siasa pamoja na madaraka.

Rais Salva Kiir ametoa indhari hiyo katika mahojiano aliyofanyiwa na gazeti la Sudan Tribune na kusisitiza kuwa, Riek Machar anapaswa kuheshimu mwenendo na anga ya kisiasa inayotawala Sudan Kusini na aunge mkono serikali ya mpito na mchakato wa makubaliano ya amani.

Aidha Salva Kiir amebainisha kuwa, Machar ana haki ya kurejea Sudan Kusini akiwa kama raia wa kawaida na si vinginevyo. Vuta nikuvute ya kuwania madaraka baina ya Salva Kiir na Riek Machar imedumu kwa takribani miaka mitatu sasa na kuitumbukiza Sudan Kusini katika vita vya ndani.

Baada ya makubaliano ya amani ya Agosti mwaka jana, kulijitokeza matumaini katika duru za kisiasa ya kufikia tamati vita na machafuko ya ndani katika nchi hiyo changa zaidi barani Afrika. Katika makubaliano hayo, iliamuliwa kuundwe serikali ya umoja wa kitaifa na kurejea mjini Juba Riek Machar. 

Riek Machar, kiongozi wa waasi wa Sudan Kusini

Baada ya Machar kurejea katika mji mkuu Juba Aprili mwaka huu, aliapishwa na kuwa Makamu wa Rais. Hata hivyo Julai mwaka huu kuliibuka mapigano baina ya wanajeshi wa Rais Salva Kiir na kikosi kitiifu kwa Riek Machar. Kushadidi mapigano hayo kulimfanya Riek Machar akiwa pamoja na wafuasi wake takribani 750 waukimbie mji mkuu Juba na kuelekea kaskazini mashariki mwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo.

Hatu ya serikali ya Kinshasa ya kutoa muda wa masaa 48 kuondoka waasi wa Sudan Kusini katika ardhi yake ulikuwa wenzo wa mashinikizo dhidi ya Machar na wafuasi wake. Kwa sasa Machar yuko nchini Afrika Kusini kwa ajili ya matibabu. Vita huko Sudan Kusini vilianza tena katika hali ambayo, Riek Machar alikuwa ametii kikamilifu amri ya muhula wa masaa 48 aliutoa Rais Salva Kiir kwa Riek Machar kwamba awe amerejea mjini Juba kabla ya kumalizika makataa hayo. Sababu hasa ya kuzuka tena vita hivyo na kwamba, ni upande upi uliokuwa na makosa bado haijafahamika. Pamoja na hayo, kiongozi wa waasi anamtuhumu Rais Salva Kiir kwamba, alipanga njama za kumuua na kwamba, amekuwa akichukua hatua moja baada ya nyingine kuelekea udikteta.

Rais Salva Kiir na Riek Machar walipofikia makubaliano ya amani

Wajuzi wa mambo wanaashiria uchanga wa nchi ya Sudan Kusini ambayo ina umri wa takribani miaka mitano sasa na kubainisha kwamba, hawakuwa wakitaraji kabisa kwamba, nchi hiyo ingekumbwa na mchafukoge na vita miaka mitano tu baada ya kujitangazia uhuru na kujitenga na Sudan mnamo Julai 11 mwaka 2011.

Licha ya hayo yote, wachambuzi wa mambo wanaamini kuwa, kukiuka ahadi na mkataba wa amani Salva Kiir na Riek Machar ni jambo linalobainisha uchu wa madaraka walionao mahasimu hao wa kisiasa. Katika kipindi hiki cha miaka mitano, wanasiasa hao wamethibitisha kwamba, wakiwa katika njia ya kufikia malengo yao wako tayari kuzitoa kafara roho za watu wasio na hatia wa Sudan Kusini. Katika tahadhari yake ya hivi karibuni, Rais Salva Kiir ameeleza azma ya serikali ya Juba ya kuhitimisha machafuko na kurejesha amani na uthabiti katika nchi hiyo. Kwa upande wake, Riek Machar amemtaka Katibu Mkuu mtarajiwa wa Umoja wa Mataifa António Guterres aisaidie nchi yake ambayo imenasa katika kinamasi cha vita vya ndani.

Raia wa Sudan Kusini waliokimbilia Uganda baada ya machafuko katika nchi yao

Wakati huo huo Festus Mogae, Rais wa zamani wa Botswana na msimamizi wa mwenendo wa amani wa Sudan Kusini amebainisha kwamba, hali ya usalama inayotawala katika nchi hiyo si ya kuvumilika. Endapo Riek Machar atalifanyia kazi onyo la Rais Salva Kiir na kujiweka kando na ulingo wa siasa, basi inawezekana kusema kuwa, atakuwa amejitolea pakubwa kwa ajili ya kuwaokoa wananchi wa Sudan Kusini na vita pamoja na ukosefu wa amani na usalama.